Algemeen
Nederlands-Indië herdenking Almelo
ALMELO - In 2023 besloot het Comité Nederlands Indië Monument (CIMA) vanwege persoonlijke redenen zijn functies neer te leggen. Het comité organiseerden al enige jaren de herdenking bij het Nederlands-Indië monument in het Hagenpark. U zult ongetwijfeld dit monument al eens gezien hebben, prominent liggend in het, later onder auspiciën van het Natuurhus aangelegde Doepark. Een meningsverschil hieromtrent gaf wrijving waarop het CIMA besloot te stoppen, om herdenkingen niet de dupe te laten worden.
De Stichting Veteranen Almelo besloot daarop de organisatie op zich te nemen. Deze stichting bestaat uit oud-militairen en actief dienende militairen, die hun diensten ergens ter wereld in kader van de vrede hebben ingezet. Dikwijls met gevaar voor eigen leven en onder zeer zware omstandigheden. Nog een enkele oud-militair kent de ervaringen van Nederlands-Indië en Nederland Nieuw-Guinea, maar zij zijn al behoorlijk op leeftijd. Herdenken doet ons beseffen dat velen voor onze en de vrijheid van anderen zijn omgekomen, soms heel ver van huis. Het is belangrijk te beseffen dat je vrijheid niet vanzelf verwerft, maar dat je er ook iets voor moet doen.
Zestien jonge mannen uit Almelo vertrokken in de tijd na 1945 naar Nederlands-Indië. Op missie naar een ver en onbekend tropisch land en daarbij niet wetend hoelang de missie zou duren. Sommigen dachten aan een jaar, maar dikwijls werd het veel langer. Meer dan 200.000 militairen, waarvan 95.000 dienstplichtigen en 25.000 vrijwilligers vertrokken naar de Oost, deze laatsten met verschillende motivatie. De één ging uit idealistische overweging, namelijk de bevrijding van Nederlands-Indië (toen nog een Nederlandse kolonie). De ander zag kansen zijn maatschappelijke positie te verbeteren en weer een ander ging voor het avontuur.
Over de voorbereiding voor vertrek gaan verschillende verhalen, zo bleek het materieel niet optimaal te zijn en moest men het soms doen met oude op de Duitsers buitgemaakt oorlogsmateriaal. De opleiding bleek in het gunstigste geval uit zes weken tropentraining te bestaan. Een schril contrast met de militairen die tegenwoordig op missie gaan. Tegenwoordig gaat er, behalve bij ad-hoc hulp, een maandenlange training aan vooraf.
Aangekomen in Indië bleek het toch wat anders te zijn dan vooraf bekend was gemaakt. Het gegeven doel was de koloniale orde te herstellen, maar het bleek een dekolonisatieoorlog te zijn/worden. De vrijwilligersstroom om naar het verre Nederlands-Indië te gaan stokte al snel en zo werd het noodzakelijk voor het kabinet Schermerhorn-Drees om de grondwet bij te stellen. Het recht om dienstplicht te weigeren werd ingetrokken en vervolgens werd het verlengen van de dienstplicht naar drie jaar ingevoerd. Er werden in die tijd ook demonstraties gevoerd tegen het uitzenden van dienstplichtigen naar Indië.
Welke motivatie de jongens hadden die op het monument staan is niet bekend, duidelijk is dat zij de hoogste prijs hebben betaald die een mens kan betalen. Zij kwamen niet meer terug, samen met zesduizend anderen. Ongetwijfeld heeft het verlies van dierbaren onherstelbare wonden geslagen in de families van hen die omkwamen, maar ook in het leven van hen die teruggingen naar Nederland. Enkelen konden het in Nederland niet meer aarden en gingen in dienst bij het vreemdelingenlegioen. Veel wordt er niet gesproken over dat verdriet en die ervaringen.
Soms geeft tijd, gelegenheid en kameraadschappelijk gevoel de doorslag. Gelukkig hebben velen van de oud-Indiëgangers alsnog die waardering gekregen die zij verdienen. Aanvankelijk vergeten, maar nu al enkele jaren herdacht in een herdenking.
In samenspraak met het bestuur van het Natuurhus, de gemeente Almelo en het bestuur van Stichting Veteranen Almelo is een ’cirkel van respect’ gecreëerd om het pad naar het monument, onder andere door twee ellipsvormige perkjes. Bij activiteiten rondom het Natuurhus wordt dit netjes afgesloten. Zo blijft het monument prachtig en met respect gesitueerd in het Hagenborghpark.
Op 14 augustus om 19.30 uur bent u welkom om de herdenking bij te wonen, om na afloop eventueel een kopje koffie te nuttigen in het Natuurhus, aangeboden om de samenwerking te beklinken tussen de Stichting Veteranen Almelo en het Natuurhus.
Laten wij niet vergeten!
Aan de herdenking werken mee: de Almelose mannenkoren o.l.v. Nick Moritz, Kira ten Bulte (zang), Isabel de Wijngaert (winnares gedichtenwedstrijd 4 mei), Martin Nieuwerth (trompettist), dhr. H. Teunis, oud-militair gediend in Nederlands Nieuw-Guinea, het Rode Kruis, afdeling Almelo, Natuurhus Almelo en de Stichting Veteranen Almelo.
